Nieuw regeerakkoord, hoe zit het met ‘klimaat’?

Het regeerakkoord van Rutte IV, een akkoord met verstrekkende gevolgen? Of vooral een akkoord met interessante plannen maar weinig waarschijnlijke klimaatdaden? Wat betekent deze schets voor het klimaat & duurzaamheid? Sobolt neemt een kijkje.

Iets meer over de plannen
Het nieuwe kabinet stond, na de langste formatie ooit, op 10 januari ‘22 bij koning Willem-Alexander op het bordes. Nieuwe (en oude) gezichten zijn present. Duurzaamheid krijgt in dit akkoord een prominente rol en er komt zelfs een minister van Klimaat en Energie. De doelstelling in de Klimaatwet wordt aangescherpt naar een 55% CO2-reductie in 2030 en naast de bestaande SDE++ regeling, wordt een klimaat- en transitiefonds van €35 mld voor de komende 10 jaar opgetuigd. Hoe wil Rutte IV de klimaatambities gaan waarmaken? De afgelopen periode was immers weinig succesvol en dezelfde partijen staan in de opstelling.

1. In het beleid wordt gemikt op een 60% CO2 reductie in 2030

2. 70% reductie in 2035 & 80% in 2040

Daarnaast wordt met de 10 tot 20 grootste uitstoters van broeikasgassen bindende maatwerkafspraken gemaakt. Goed idee op zich. Maar hoe gaat dit er in de werkelijkheid uit zien? Betekent dit bijvoorbeeld dat Schiphol gaat sluiten? Of dat Tata Steel op waterstof gaat draaien misschien?

Aandachtsgebieden
Dat duurzaamheid een maatschappij-breedt thema is, blijkt uit de verscheidenheid aan aandachtsgebieden die benoemd worden. Op hoofdlijnen komt het neer op de volgende initiatieven:

• Grootschalige versnelling van de aanleg van nieuwe energie-infrastructuur
• Schonere industrie en een aanvullende heffing bovenop de Europese emissierechten
• Landbouwsector in balans met de natuur
• Uitbreiding en verbetering van de infrastructuur tbv duurzaam transport
• Promotie van duurzame energie (en afbouw van fossiel)
• Klimaatadaptatie op het gebied van water en hittestress
• Gebouwde omgeving duurzamer bouwen en beter isoleren

Weinig nieuws onder de zon en boordevol nietszeggende algemeenheden? Veel van de beleidsplannen richten zich op het vergroenen van het bedrijfsleven, maar ook van de burger worden aanpassingen gevraagd. Het principe van de “de vervuiler betaalt” komt daarbij terug in de vliegticketbelasting en het voornemen om rekeningrijden te gaan invoeren (ook voor elektrische auto’s). Alsof we daar significant minder van gaan vervuilen en waarom al die extra bureaucratie terwijl de auto nu precies een van de vervuilende objecten is waar de vervuilers reeds (weliswaar weinig) voor betalen? De landelijke overheid wil daarbij investeren het bereikbaar houden van de steden. Hiervoor worden “hubs” ontwikkelt, waar reizigers eenvoudig kunnen overstappen naar een (deel)auto, (deel)fiets, trein of metro. Dit in combinatie met investeringen in OV, fiets-, weg- en waterinfrastructuur moet de verbinding tussen stad en regio (duurzaam) verbeteren. Lees een willekeurig akkoord van eind vorige eeuw nog eens en check de weinige verschillen?

Energiebesparing in woningen
“De beste energie is bespaarde energie.” Het motto waarmee Rutte IV naar de gebouwde omgeving kijkt. Woningen kunnen en moeten energiezuiniger stelt het nieuwe kabinet. Hiervoor wordt gestart met een langjarig Nationaal Isolatieprogramma. Dit loopt tenminste tot 2030. Het doel van dit programma is om woningen sneller, slimmer en socialer te isoleren, waarbij de slechtst geïsoleerde woningen als eerste worden aangepakt. Het kabinet wil met normering en positieve prikkels verhuurders bevorderen om huurwoningen te verduurzamen. Goed nieuws?! Ondanks dat de aanpak nogal abstract en volgens gekende paden lijkt te gaan lopen kan Sobolt mogelijk wel bijdragen?

Sobolt heeft in 2021 op basis van warmtescans van meer dan 50.000 woningen geconcludeerd dat bij 54% van de gescande woningen winst is te behalen. Bewustwording van de warmtelekken is daarbij vaak een belangrijke eerste stap. Nice? Voor meer info check Heatpulse.

Het nieuwe kabinet zal naast betere isolatie van woningen, inzetten op duurzame warmtebronnen om huizen te verwarmen. Er wordt ingezet op het kosteneffectief realiseren van duurzame warmtenetten, het subsidiëren van meerkosten voor de installatie van (hybride) warmtepompen en een bijmengverplichting voor groen gas in het gasnet.

En zonne-energie dan?
Op het gebied van energieopwekking zet het nieuwe kabinet steeds meer in op energiebronnen die geen broeikasgassen uitstoten. Zon, wind en geothermie worden gestimuleerd en de bouw van 2 extra kerncentrales wordt voorbereid. Daarnaast is aandacht voor de productie & import van waterstof. In het zonne-energiebeleid wordt, gezien de schaarse beschikbare ruimte, vooral ingezet op grootschalige installatie van zonnepanelen op daken. Zonnepanelen op land worden alleen toegestaan, als multifunctioneel gebruik van dat land mogelijk is. Sobolt ondersteund overheden actief bij dit beleid met de oplossingen Zonnedakje en Park the Sun. Beleidsmakers krijgen inzicht in reeds geïnstalleerde panelen en onbenut potentieel. Wij voelen de aanmoediging om door te pakken met nog betere applicaties en diensten. Het kabinet blijft de aanleg van zonnepanelen subsidiëren, maar de salderingsregeling voor opgewekte stroom zal vanaf 2023 worden afgebouwd.

Voorzichtig positief?
Kabinet Rutte III noemde zich het groenste ooit, maar de hernieuwde club lijkt de intentie te hebben om daadwerkelijk tot realisatie te komen. Met directe beleidsaandacht van een groene minister, een generatietoest in de besluiten en een onafhankelijk adviesorgaan moet er meer klimaat-slagkracht vanuit de regering komen. Van andere ministeries wordt verlangd dat serieuze stappen genomen worden om klimaatdoelstellingen te halen. Die versnippering gaat tegelijk vertraging tot gevolg hebben. Teken maar uit. Hoewel in het verleden is gebleken dat doorpakken in de praktijk vaak moeilijker is dan vooraf gedacht, is er nu wel meer maatschappelijk draagvlak voor deze veranderingen dan voorheen. Bovendien lijkt het geld in Den Haag momenteel niet aan te slepen. Aan ambitie op papier is bij de nieuwe regering in ieder geval geen gebrek en dat stemt voorzichtig positief. Om de vraag te beantwoorden: hoe duurzaam is het regeerakkoord van Rutte IV? We gaan het actief volgen. Nieuwsgierig? Lees hier het hele regeerakkoord.